Ο ποιητής Πάνος Κυπαρίσσης
Δεξιά: Πάνος Κυπαρίσσης (φωτο: Μιχάλης Αναστασίου)

ΤΟ ΠΑΡΑΜΥΘΙ ΤΗΣ ΜΟΝΑΞΙΑΣ

Πάνος Κυπαρίσσης, Το παραμύθι της μοναξιάς

(γράφει ο Σταύρος Χατζηθεοδώρου)

Ο Βέρνερ Χέρτσογκ (Werner Herzog), ο σπουδαίος γερμανός σκηνοθέτης, υποστήριζε εμφαντικά ότι δεν μπορεί κανείς να σκηνοθετήσει μια ταινία, αν δεν είναι σε θέση να τρέξει τα εκατό μέτρα σε λιγότερο από δεκατέσσερα δεύτερα, να πηδήξει πάνω από έξι μέτρα μήκος και να βγάλει μαραθώνιο.

Τι όρους θα βάζαμε άραγε εμείς, σκέφτομαι, για κάποιον που αποφασίζει να γράψει λογοτεχνία για παιδιά; Αυστηρότερους μάλλον… Προφανώς ο Χέρτσογκ είχε στο νου του την επιβίωση στις ζούγκλες του Αμαζονίου (Αγκίρε, η μάστιγα του Θεού, 1972 – Φιτζκαράλντο, ο τυχοδιώκτης του Αμαζονίου, 1982). Σάμπως και ο χώρος του παιδικού βιβλίου ζούγκλα δεν θυμίζει; Ηθοποιοί, τραγουδιστές, επαγγελματίες της εκπαίδευσης με μεταπτυχιακούς τίτλους για διαβατήριο, μεγαλοκυρίες με διπλά ονόματα, εκκωλαπτόμενοι φωστήρες από εργαστήρια δημιουργικής γραφής περιφέρουν τη μετριότητα τους στη λεωφόρο της ματαιοδοξίας. Δεν θα ήθελα να αναφερθώ στα μεγάλα ονόματα του χώρου που βγάζουν δύο και τρία βιβλία το χρόνο, δείγμα του «αστείρευτου ταλέντου» τους. Τυποποίηση, επαναλαμβανόμενη ομοιομορφία, νεοδιδακτισμός, στερεοτυπικές απεικονίσεις, επιτηδευμένος παλιμπαιδισμός. Περάστε κόσμε.

Δεν συμπάθησα ποτέ αυτούς που γράφουν μόνο παιδική λογοτεχνία. Υπάρχει παιδική μουσική; Γλυπτική; Αρχιτεκτονική; Ζωγραφική; Προς τι η ανάγκη για μια αυτόνομη τέτοια λογοτεχνία;

Πάνος Κυπαρίσσης, Το παραμύθι της μοναξιάςΓιατί μόνο ποιητές πρέπει να συνομιλούν με τα παιδιά. Ο Πάνος Κυπαρίσσης (γεν. 1945 στην Οξυά Ιωαννίνων), «σαράντα χρόνια φούρναρης» στην ποίηση, πέρα από βραβευμένος ποιητής μεταφραστής, σκηνοθέτης, καθηγητής σε σχολεία, μας κάνει δώρο ένα υπέροχο αλληγορικό παραμύθι. Το παραμύθι της μοναξιάς.

Αφοπλιστική απλότητα, οι λέξεις απαλό αεράκι, σαν θρόισμα φύλλων, σαν χάδι. Ο πόθος και η αγάπη για τον άλλο μπροστά στο θάνατο και το αιώνιο.

Κεντρικός αφηγηματικός ιστός δύο δέντρα, ένα φυλλοβόλο και ένα αειθαλές που συνομιλούν με κελαηδισμούς και μουσική, με ανέμους που λυσσομανούν δίπλα τους.

Αναγνωστική απόλαυση, υπαινικτικός λόγος, αισθητική ανάταση από τη πρώτη σελίδα:

Με τα φύλλα, φίλοι μας τα δέντρα,
κεντούν την ομορφιά.

Με παιγνιώδη τρυφερότητα η λεκτική επικοινωνία των δέντρων μάς εισάγει στο τούνελ της «επανεύρεσης του ιερού». Αρχετυπικά αισθήματα –η αγάπη, το νοιάξιμο για τον άλλο–, το αίνιγμα του κυκλικού χρόνου, το σχήμα της απώλειας, απασχολούν τον ποιητή σε όλο το αισθητικό εγχείρημα.

(…) η ομορφιά απ’ όπου και να τη βρεις,
απ’ όπου να τη δεις, κάνει τροφή το τίποτα και ζεις.

Λιτός ποιητικός λόγος, μικρό εμβαδόν, πυκνωμένη αυτάρκεια. Σε όλο το κείμενο διαφαίνεται η αγάπη για το εργόχειρο. Λέξεις φτιαγμένες στο χέρι.

Δύο μαζί και ζούμε μόνοι. Ένα σου ζητώ.
Ν’ απλώνεις τους κλώνους και τις ρίζες σου κοντά μου
έναν να ’χουμε κορμό.
Να ’ρχονται πουλιά, να ’ρχονται παιδιά μες στις μασχάλες μας να κελαηδούν.

Με ποιητική διάθεση και «ξυπόλυτο νου», ο Πάνος Κυπαρίσσης μας ταξιδεύει σε ένα απέραντο δάσος ψυχικής ευγένειας και συναισθημάτων. Συνοδοιπόρος σε αυτή τη περιπέτεια και η Μαρίνα Δημοπούλου με την απέριττη και ανεπιτήδευτη χρήση των χρωμάτων και των σχημάτων στην έξοχη εικονογράφησή της. Η πίστη, η αισιοδοξία, η άδολη συμπόρευση, το αγκάλιασμα, η ένωση, ξεπερνούν και νικούν την άβυσσο της μοναξιάς απαλύνοντας το πέρασμα του χρόνου.

Το κουδούνι έχει χτυπήσει. Μπαίνω μέσα στην τάξη με Το παραμύθι της μοναξιάς στη μασχάλη.

«Ο έρωτας στα χιόνια» και το «Μοιρολόι της φώκιας» του μπάρμπα-Αλέξανδρου στην έδρα. Μόνο μασίφ λογοτεχνία λοιπόν…

~.~

Πάνος Κυπαρίσσης
Το παραμύθι της μοναξιάς
εικονογράφηση: Μαρίνα Δημοπούλου

Εκδόσεις Καλειδοσκόπιο, 2017
σελ. 32
ISBN 978-960-471-135-2

Ο Σταύρος Χατζηθεοδώρου είναι εκπαιδευτικός.
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ