Ο ποιητής Ανδρέας Κεντζός (φωτογραφία: Αλέξιος Μάινας)
Ο ποιητής Ανδρέας Κεντζός (Αθήνα *1974) - φωτο: Αλέξιος Μάινας (αρχείο Αποικία)

ΑΝΔΡΕΑΣ ΚΕΝΤΖΟΣ: 44

Ανδρέας Κεντζός, Σαραντατέσσερα – ποιήματα ως σύντομες τραγωδίες

(γράφει η Μαρία Κουλούρη)

Ο σημαντικός σύγχρονος Πολωνός ποιητής Άνταμ Ζαγκαγιέφσκι αναφέρει σε κάποιον στίχο του: «Τα ποιήματα είναι σύντομες τραγωδίες, φορητές σαν τρανζιστοράκια». Κάτι που ταιριάζει απόλυτα στα ποιήματα που περιέχονται στη συλλογή Σαραντατέσσερα του Ανδρέα Κεντζού (γεν. Αθήνα 1974), η οποία κυκλοφόρησε το 2014 από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν.

Ο τίτλος της συλλογής δηλώνει και το περιεχόμενό της. Πρόκειται για σαραντατέσσερα ιδιαίτερα μικρά σε έκταση ποιήματα, τα οποία θα μπορούσε να πει κανείς ότι απαντάνε εμπράκτως στο αίτημα της ποιητικής έκφρασης για απόλυτη οικονομία. Ο ποιητής δείχνει να έχει ασχοληθεί επιμελώς με την αφαίρεση, δίνοντάς μας ένα λόγο λιτό και καθαρό. Χαρακτηριστικά που προσδίδουν στο αποτέλεσμα δύναμη αλλά και τραγικότητα, αφού ξεκαθαρίζουν το τοπίο από συναισθηματισμούς και παραδίδουν ατόφια την αφετηρία έμπνευσης του δημιουργού. Ο έρωτας, ο θάνατος, η αυταπάτη, το ατελές της ύπαρξης, η αναμέτρηση με την ποιητική τέχνη αποτελούν τους κύριους θεματικούς άξονες του εγχειρήματος.

O Κεντζός γνωρίζει πολύ καλά ότι το ουσιαστικό αποτέλεσμα προκύπτει από το χάσμα ανάμεσα στο λόγο και τη σιωπή.

Γεννημένος ομιλητής Ι

 Μαζεύονται γύρω μου οι άνθρωποι
ν’ ακούσουν
Μέλι, λένε, στάζει το στόμα μου

 Μελίρρυτε, μου φωνάζουν
Χρυσόστομε

 Αν όμως αντί χεριών είχα φτερά
θα πετούσα
κρατώντας το στόμα μου κλειστό   

[σελ. 37]

Η ικανότητα του λόγου έχει ξεχωριστή θέση στο σύνολο των έργων της συλλογής. Ο λόγος ως σπατάλη, στο ποίημα

Γεννημένος ομιλητής ΙΙ   

 Στέγνωσε το στόμα μου
μιλώντας για το θαύμα
Σας παρακαλώ – λίγο νερό

[σελ. 39]

Ο λόγος ως ευνουχισμός της απόλαυσης. Η γλώσσα υπερβαίνει τις ανάγκες του ανθρώπινου οργανισμού – αντίθετα το αίνιγμα δίνει τη δυνατότητα για εξερεύνηση και δράση. Γράφει ο ποιητής, στο ποίημα

Σφυρίζοντας ακατανόητα

 Με την ομιλία πεθαίνεις από την πείνα
Σφυρίζοντας ακατανόητα όμως πιάνεις λαγό

Ξεγελιέται ο καημένος
κι έρχεται στην αγκαλιά σου

Έτσι ξεγελάς και συ την πείνα σου προσωρινά
σφυρίζοντας ακατανόητα

[σελ. 19]

Δεν υπάρχει, όμως, μόνο αυτός ο δρόμος για να συναντήσουμε το λόγο στη συγκεκριμένη ποιητική συλλογή. Θέση διττού σημαίνοντος παίρνει και η λέξη «άλογο». Με την εννοιολογική χρήση του ζώου, φυσικά, αλλά και με τη δυνατότητα της ανάγνωσης ως κάτι το α-λογο. Κάτι το οποίο στερείται του ελέγχου και λειτουργεί ερήμην, στα πλαίσια ενός ασυνείδητου σχηματισμού.

Το άλογο 

Ρωτούν γιατί μιλάω συνέχεια για το άλογο
Υπάρχουν και άλλα πράγματα, μου λένε
και δεν έχουν άδικο

Πολλά υπάρχουν πέρα από το άλογό μου
κι εγώ έχω καταντήσει κουραστικός
συγχωρέστε με
αλλά όσο και να τρέξει η γλώσσα μου
αυτό τρέχει γρηγορότερα

Σαραντατέσσερα, ποιητική συλλογή του Ανδρέα Κεντζού[σελ. 28]

Διαβάζοντας τη συλλογή του Ανδρέα Κεντζού, μπορούμε να ανασύρουμε στη μνήμη την άποψη του Paul Valéry (Πωλ Βαλερύ, 1871-1945), σύμφωνα με την οποία «η ποίηση είναι ανάπτυξη ενός επιφωνήματος». Ποιήματα ακαριαία, αμφίσημα, υποδόρια στην πρόσληψη του νοήματος, με ένταση που δεν προκύπτει από τη διάρκεια του ήχου αλλά από το απόσταγμά του.

Τοίχος 

Έπεσα σε τοίχο
έσπασα το κεφάλι μου
παραπέρα δεν πάει
και πίσω από τον τοίχο είναι το ποίημα
γραμμένο και ήσυχο

[σελ. 46]

Ένα απόσταγμα το οποίο προέρχεται από τη συνειδητοποίηση της παροδικότητας που συνοδεύει την ανθρώπινη ύπαρξη και κάνει τον ποιητή να στέκεται κριτικά απέναντι στη φιλαυτία και την πλάνη της διάρκειας.

Το απόλυτο

Έκανε Βιβλίο τα ποιήματά του
και όλοι χάρηκαν
οι φίλοι του
οι εχθροί του
κανείς δεν είπε
Κάψτο

[σελ. 50]

Η συλλογή Σαραντατέσσερα θα μπορούσε να διαβαστεί και ως μια μελέτη ρυθμολογίας, όπου το τέμπο ορίζεται από τις παύσεις και τους στακάτους ήχους. Χαρακτηριστικό άλλωστε είναι το ποίημα, με το οποίο επιλέγει ο ποιητής να κλείσει το βιβλίο. Μια υπαρξιακή παρτιτούρα, ένα ρυθμικό παιχνίδισμα ανάμεσα στο «τι» και το «ον». Ένας χαμηλόφωνος εκκωφαντικός κελαηδισμός.

Κελαηδισμός

Τι τι
τι το ον
ον το τι
ον ον
τι τι

[σελ. 51]

~.~

Ανδρέας Κεντζός
σαραντατέσσερα

Εκδόσεις Σαιξπηρικόν, 2014
σελ. 56
ISBN 978-960-9517-70-6

Η Μαρία Κουλούρη είναι ποιήτρια.
ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ