ΕΝΑ ΠΟΙΗΜΑ ΜΙΑ ΙΣΤΟΡΙΑ: CRISTINA CAMPO
Γράφω στίχους μόνο εδώ και 12 μήνες, το ήξερες;, γράφει η ποιήτρια Cristina Campo στην Margherita Dalmati το καλοκαίρι του 1955. Το «Θα πεθάνουμε μακριά» είναι το πρώτο μου ποίημα. Το έγραψα μια νύχτα τόσο κουρασμένη… Αν τύχει να βρεθείς στα Μουσεία του Βατικανού, θα δεις στην αιγυπτιακή αίθουσα μια γυάλινη κάσα που έχει μέσα τα σώματα δύο ωραιότατων νέων. Και πάνω από αυτό το χιλιετές ζευγάρι, που είναι η εικόνα του ίδιου του έρωτα, υπάρχει μια επιγραφή: «Δεν τους ένωνε κάποιος οικογενειακός δεσμός».
Ένα χρόνο αργότερα της ξαναγράφει:
Κάλεσα τον πατέρα μου και πήγαμε στα Μουσεία του Βατικανού. Εσύ ξέρεις, αλήθεια, ποιους ήθελα να δω! Μα δεν θα το πιστέψεις: τους χώρισαν! Στην ήσυχη αίθουσα που περιβάλλει την αυλή οι προθήκες είναι δύο! Με το που τις είδα η καρδιά μου χωρίστηκε μαζί τους… στο «Θα πεθάνουμε» τουλάχιστον, είναι ενωμένοι για πάντα.
Η ποίηση της Cristina Campo δύσκολα θα μπορούσε να ενταχθεί σε ρεύματα ή τάσεις. Η μοναχική εσωτερική της φωνή εκπέμπει τα μηνύματα ενός ευαίσθητου εσωτερικού κόσμου. Σε επαφή με σημαντικά πρόσωπα της λογοτεχνίας και της φιλοσοφίας (Andrea Emo, Elémire Zolla, Ernst Bernhard), καθώς και μελετώντας Simon Weil, Dostoevskij, Proust, Thomas S. Eliot, διαμορφώνει την προσωπική της ποιητική φωνή. Έξοχη μεταφράστρια, θεωρεί ότι στη μετάφραση ερμηνεύει με έναν ενεργό και δημιουργικό τρόπο τα έργα που μεταφράζει, αποκτώντας μια μυστική σχέση μαζί τους. Πολλά από τα γραπτά της μένουν για χρόνια στην αφάνεια και ανακαλύπτονται μετά τον πρόωρο θάνατό της χάρη σε φίλους της και στενούς συνεργάτες. Η μεταφυσική της αναζήτηση την οδηγεί στο να αποδίδει έναν κρυφό σκοπό στα πράγματα και μιαν αόρατη πραγματικότητα που διαπερνά τους ανθρώπινους δεσμούς, ακόμη κι όταν ο θάνατος προσπαθεί να τους κόψει. Το παρακάτω ποίημα αποτελεί ενδεικτικό παράδειγμα.
ΘΑ ΠΕΘΑΝΟΥΜΕ ΜΑΚΡΙΑ
Θα πεθάνουμε μακριά. Θα είναι πολύ
αν την Πρωτοχρονιά ακουμπώ το μάγουλό μου
στην παλάμη σου. Αν στη δική μου θα περιεργάζεσαι
το ίχνος μιας άλλης αποδήμησης.
Για την ψυχή ξέρουμε ελάχιστα.
Ίσως θα πιει απ’ τη λεκάνη
των κοίλων νυχτών δίχως βήματα,
θα αναπαυτεί κάτω από φυτείες αέρινες
που βλαστήσαν από τις πέτρες…
Ω κύριε και αδερφέ! Μα για εμάς
πάνω από μια μόνο προθήκη από κρύσταλλο
λόγιοι λαοί θα γράψουν
ίσως, σε χίλιους χειμώνες:
«κανένας δεσμός δεν ένωνε αυτούς τους νεκρούς
μέσα στην έρημη νεκρόπολη».
***
MORIREMO LONTANI
Moriremo lontani. Sarà molto
se poserò la guancia nel tuo palmo
a Capodanno; se nel mio la traccia
contemplerai di un’altra migrazione.
Dell’anima ben poco
sappiamo. Berrà forse dai bacini
delle concave notti senza passi,
poserà sotto aeree piantagioni
germinate di sassi…
O signore e fratello! Ma di noi
sopra una sola teca di cristallo
popoli studiosi scriveranno
forse, tra mille inverni:
«Nessun vincolo univa questi morti
nella necropoli deserta».
