ΡΙΧΑΡΔΟΣ ΒΑΓΚΝΕΡ: ΜΟΥΣΙΚΗ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑ (2)
Η περίφημη τετραλογία Der Ring des Nibelungen (Το Δαχτυλίδι του Νίμπελουνγκ) (1853-74) όπου ο Wagner κατάφερε να ταιριάξει τη θεωρία – των δοκιμίων του με την πράξη, αποτελείται από τα έργα: Das Rheingold (Χρυσός του Ρήνου) (1853-54), Die Walküre (Η Βαλκυρία) (1854-56), Siegfried (Ζίγκφριντ) (1856-71) και Götterdammerung (Το Λυκόφως των Θεών) (1869-74). Το 1849 ο Wagner έλαβε μέρος στην επανάσταση της Δρέσδης στο πλευρό του διάσημου αναρχικού Mikhail Bakunin. Ήταν ήδη επηρεασμένος από τα γραπτά του πατέρα του αναρχισμού Pierre-Joseph Proudhon (What is Property,1840) και του Ludwig Feuerbach (Das Wesen des Christentums [Essence of Christianity], 1841, και Grundsätze der Philosophie der Zukunft [Principles of the Philosophy of the Future], 1843). Αργότερα ήρθε σε επαφή με τις θεωρίες των Marx και Engels. Ήθελε, όπως έλεγε, επανάσταση για το καλό της τέχνης. Όλα αυτά μεταβολίστηκαν στο Δαχτυλίδι – ένα υψηλό έργο τέχνης, όπου έχουμε την απόλυτη συγχώνευση ποίησης και μουσικής σε ένα κοινωνικοποιημένο σύμπαν. Όπως γράφει ο ίδιος ο Wagner στο Mein Leben (Η Ζωή μου 1865) «Η μοναδική μου έννοια ήταν να δημιουργήσω κάτι που θα με απελευθέρωνε, μια για πάντα απ’ αυτή την παράλογη σκλαβιά». Το λιμπρέτο βασίστηκε στο γερμανικό έπος του 13ου αιώνα Nibelungenlied καθώς και σε μύθους της Γερμαν
ίας και της Σκανδιναβίας. Ύστερα από την ολοκλήρωση του λιμπρέτου απογοητεύθηκε από τις επαναστατικές πολιτικές και τις θεωρίες που τον καθοδηγούσαν. Απογοητεύθηκε τόσο πολύ, γιατί δεν υπήρχε πια ελπίδα για επαναστατική πολιτική και κοινωνική αλλαγή, και κατά συνέπεια για μελλοντική τέχνη και Richard Wagner. Έτσι έπεσε σε κατάθλιψη. Στη συνέχεια ήρθε σε επαφή με τη φιλοσοφία του Schopenhauer η οποία μπορεί να μην επηρέασε το λιμπρέτο, αλλά επηρέασε τη μουσική του Δαχτυλιδιού. Το σημαντικότερο όμως για το Wagner, ήταν ότι στη φιλοσοφία του Schopenhauer βρήκε ένα νέο τρόπο θεώρησης του κόσμου. ~.~ Προτεινόμενη ηχογράφηση: Vienna Philharmonic Orchestra, Vienna State Opera Chorus, Sir Georg Solti, Decca, 1958-1965.
Το 1857 ήταν η περίοδος της ερωτικής σχέσης του Wagner με τη Mathilde Wesendonck (1828-1902), τη σύζυγο του προστάτη του Otto Wesendonck. Η σχέση αυτή αντικατοπτρίστηκε καλλιτεχνικά στο Tristan und Isolde (Τριστάνος και Ιζόλδη) (1857-59), το οποίο αποτελεί το πιο επαναστατικό του έργο όσον αφορά τη μορφή, την ενορχήστρωση, την χρωματικότητα, την αρμονία και την τονικότητα. Είναι επίσης το πιο υπερβατικό του έργο καθώς είναι βαθύτατα επηρεασμένο από τη φιλοσοφία του Schopenhauer, ο οποίος παρουσιάζει τη μουσική – την ανιδιοτελή «αισθητική απόλαυση», σαν το μόνο ικανό μέσο έκφρασης του βαθύτερου νοήματος της ύπαρξης. Για τον Schopenhauer η αιωνιότητα δεν είναι υποστασιακή, αλλά εκστατική· την αγγίζουμε με την καθαρή γνώση, με την ενατένιση του ωραίου και την κατάκτηση της αδιαφορίας για όλα, μέσω της τέχνης – κυρίως της μουσικής. Υπό την επίδραση αφενός της πολιτικής απογοήτευσης και αφετέρου του Schopenhauer, ο Wagner έκανε μεταστροφή από τον πολιτικό ακτιβισμό στη «σοφία της απολιτικής στάσης». Ενστερνίστηκε την άποψη του φιλοσόφου για την ύπαρξη της ελευθερίας μόνο στο έδαφος όπου η πολιτική δεν θα είχε κανένα νόημα. Για τον Schopenhauer 
και κατ’ επέκταση για το Wagner του Τριστάνου, οι προσπάθειες όσων πασχίζουν για την ανθρώπινη πρόοδο, στηριζόμενοι στη συνειδητοποίηση και στην εξάσκηση του γενικού καλού, είναι μάταιες. Ο Thomas Mann στους Στοχασμούς ενός Απολιτικού έχοντας ως πρότυπο τον Schopenhauer αναφέρει: «Η μοναχική και άτακτη νιότη μου, παθιασμένη με τον κόσμο και το θάνατο, πόσο αγαπούσε το φίλτρο αυτής της μεταφυσικής, της οποίας η βαθύτερη ουσία είναι ο ερωτισμός και στην οποία αναγνώριζα την πνευματική πηγή της μουσικής του Τριστάνου!». Το λιμπρέτο του Τριστάνος και Ιζόλδη βασίστηκε στο ομώνυμο ποίημα του 13ου αιώνα του Gottfried von Strassburg. ~.~ Προτεινόμενη ηχογράφηση: Chorus of the Royal Opera House Covent Garden, Philharmonia Orchestra, Wilhelm Furtwängler, EMI (Warner), 1952.
Die Meistersinger von Nürnberg (Οι Αρχιτραγουδιστές της Νυρεμβέργης) (1862-67) Είναι ένα έργο που ισορροπεί ανάμεσα στην τάξη (Meistersinger) και το χάος (Walther) μέσω της σοφίας και της ευελιξίας του 
Hans Sachs, του οποίου ο χαρακτήρας μοιάζει να ξεπηδά από το Ο Κόσμος ως Βούληση και ως Παράσταση (1818) του Schopenhauer. Το έργο είναι επίσης επηρεασμένο από τις θεωρίες περί αισθητικής του αγαπημένου του φιλοσόφου, όπου η τέχνη αποτελεί ένα μέσο καθαρμού και λυτρώσεως. Όπως αναφέρει ο ίδιος ο Wagner στην αυτοβιογραφία του, το λιμπρέτο των Αρχιτραγουδιστών το εμπνεύστηκε ύστερα από τη μελέτη της Ιστορίας της Γερμανικής Ποίησης του Georg Gottfried Gervinus, στην οποία βρήκε υλικό για το Meisterlied και τον αρχιτραγουδιστή Hans Sachs (1494-1576), ο οποίος ήταν υπαρκτό πρόσωπο. ~.~ Προτεινόμενη ηχογράφηση: Chorus & Orchestra of German Opera Berlin, Eugen Jochum, Deutsche Grammophon, 1975.
Ο Parsifal (Πάρσιφαλ) (1877-82) είναι κατά τονWagner ένα «φεστιβαλικό έργο για τον καθαγιασμό της σκηνής». Το έργο είναι βαθύτατα επηρεασμένο από την ενασχόληση του Wagner με τις φιλοσοφίες της ανατολής (μετενσάρκωση, μετεμψύχωση, αυταπάρνηση, συμπόνια) και τον Schopenhauer. Στον Parsifal ασπάσθηκε την άποψη του φιλοσόφου για τη συμπόνια, της οποίας το βίωμα αποκαθιστά στο διηνεκές τα αναξιοπαθή όντα που είμαστε· ενστερνίσθηκε την λύτρωση από την πρωταρχική οδύνη 
μέσω της «συμπάθειας» (συν και πάσχω) η οποία δεν έχει καμία σχέση με τον οίκτο. Μ’ αυτό τον τρόπο ο Parsifal θεραπεύει τον Amfortas και λυτρώνει την Kundry. Επιπλέον, η άρνηση της Βούλησης με την καταπίεση της σεξουαλικής επιθυμίας, βρήκε άμεση εφαρμογή στη δεύτερη πράξη, όπου η μαγικά όμορφη Kundry προσπαθεί να σαγηνεύσει τον Parsifal χωρίς όμως αυτός να ενδώσει στον πειρασμό, σκεφτόμενος τον Amfortas. Το λιμπρέτο βασίστηκε στο επικό ποίημα του 13ου αιώνα Parzival του Wolfram von Eschenbach. ~.~ Προτεινόμενη ηχογράφηση: Berlin German Opera Chorus, Berlin Philharmonic Orchestra, Herbert von Karajan, Deutsche Grammophon, 1981.
~~..~~
